කොකා අයිලන්ඩ් සහ කොක්

හිතවතුනි අද මම දාන්න හදන පොස්ට් එක පළවෙනි පොස්ට් තුනටම වඩා ටිකක් වෙනස්. මට හිතුනා ටිකක් බර දේවල් ලියන්නේ නැතිව නිකං අධ්‍යාපනේ පැත්තෙන් යන මාතෘකාවක් ගැන ලිපියක් දාන්න. කොටින්ම කිව්වොත් අද මම දාන්නේ කොක්කු ගැන. මේ ගැන මට ලියන්න හිතුනේ අපූර්විගේ බ්ලොග් එකේ පෙන්ගුයින්ලා  ගැන තිබුන පොස්ට් එකයි අර සැමන් මාලුවෝ ගැන තිබ්බ පොස්ට් එකයිඒ වගේම රාජ්ගේ නවාතැනේ අර බල්ලොගැන තබ්බ පොස්ට් එකයි කියෙව්වම තමයි, තව තව කට්ටියගේ තව තව වටිනා පෝස්ට් ඇති ඒත් දැනට මට මතක විදියට මම සත්තු ගැන කියවල තියන පෝස්ට් වලින් මතක මේවා තමයි.

රූපය 01 - කොක්කු

හරි අපි දැං බලමු මේ කොක්කු කියන්නේ මොක්කුද කියලා අපේ මේ පෘතෘවියම ගත්තොත් මේක තුල කොක්කු වර්ග 17 ක් විතර ජීවත් වෙනවා මේයින් වර්ග 9 ක් විතර අද වඳ වීමේ තර්ජයනකට මුහුණ පාල තියෙනවා. මේ කොක්කු සිකොනිෆෝමේස් (Ciconiformes) කියන ගෝත්‍රයට තමයි අයත් වෙන්නේ. ඒ වගේම තමයි මේ කොක්කු අතරින් අපේ මේ ලංකාවේ සිකොනිඩේ (Ciconidae) ත්‍රෙස්කියොර්නිතිඩේ (Threskiornithidae) ආර්ඩේයිඩේ (ardeidae) හා ෆීනිකොප්ටෙරිඩේ (Phoenicopteridae) යන කුල හතරට අයත් කොක්කු දැක ගන්න පුළුවන්. අපේ නම් වලින්ම කිව්වොත් කලපු කොකා, ලොකු සුදු කොකා, අලි කොකා, සුදු කොකා, හරක් කොකා, කණ කොකා, පොඩි කොකා, රෑ කණ කොකා, රෑ කොකා, මැටි කොකා, කුළු කොකා හා සියක්කාරයා වගේ කොක්කු මේ ලංකවේ ජීවත් වෙනවා

මෙ වගේ කොක්කු ගස්මුදුන්වල කදු ප්‍රපාත වල එහෙම ලස්සනට කෝටු වලින් කූඩු හදා ගන්නවා කොකාගේ ගෑනු සතා තමයි කෙහිනිය කියන්නේ මේ කෙහිනිය වරකට බිත්තර 3ක්-6ක් විතර දානව.සාමාන්‍යෙන් මේ කොකේගේ ආයු කාලය අවුරුදු 10ක් 11ක් විතර වෙනවා.

මේ බ්ලොග් අඩවියේ නිළ අයිතිකාරයා වන විදානේට පහුගිය මාසේ ලැබුනා ලොකු දේශගාටනකයට යන්න අත්තටම කිව්වොත් ඒක හරිම වැදගත් උනා මේ ලිපිය සකස්කරන්න, ඇත්තටම යන්න ලැබුනේ කොක්කුත් එක්ක දිවි ගෙවන්න පුළුවන් ලස්සන දූපතකට මෑ ඇටයක හැඩය ගත්ත මේ දූපතේ වාසය කළේ කොක්කු විතරමයි අවුරුදු ගණනාවක්ම මේ දූපතේ වාසය කරල විදානේ හොයාගත්තා මේකේ ඉන්න කොක්කු විශේෂ කීපෙකම තොරතුරු රාශියක්. තනියම ඒ තොරතුරු හංගං ඉන්න හොදනැති හින්දා ඕං ඉතිං කට්ටියටම දැනගන්න මේ මෑ ඇටයක් වගේ දූපතේ ඉන්න කොක්කු ගැන හොයාගත්ත කරුණු කාරණා මේ පොස්ට් එකට එකතු කරන්න හිතුවා..

01 විශේෂය - පරණ කොකා.

ප්‍රමාණයෙන් විශාල ශරීරයක් හිමි මෙම කොක් විශේෂය පැයයෙන් නිල් වන අතර රතු සහ කහ පැහැයන් ශරීරයේ තැන්න් තැන ඇත. මෙම දූපතටම ආවේණික කොක්කු විශේෂයක් වන මොවුන්ගේ ප්‍රධාන ආහාරය ද මෙම දූපතමය. මොවුන් මෙම දූපතේ සියලු පාලන කටයුතු මෙහෙයවයි. මෙම කණ්ඩායමේ නායක රතු පටියක් කරබැඳි කොකාට දැඩි කොක් ආකර්ෂණයක් ඇති අතර එම ආකර්ෂණය මනාව හසුරුවාගනිමින් තමන්ට අවශ්‍ය අවස්ථාවන් වලදී කොක් මතය විමසා තමන්ට රිසි පරිධි මේ කොක් දූපත පාලනය කරයි. මෙම කොක් විශේෂය සැලකීමේදී කොක් දේශහිතේශී, කොක් දේශමාමක, කොක් ආගමික, කොක් සදාචාර, කොක් මැර, කොක් දූෂණ මේකී නොකී සියළු බලවේග ඒකරාශී කර සාදාගත් කොක් සංධානයක් වන අතර මේ සියල්ලහි බලය කේන්ද්‍රගතවී ඇත්තේ එහි ප්‍රධාන නායකයා වෙතය.

 රතු පටියක් කරබැඳි කොකා

02.  විශේෂය - පමල කොකා නොහොත් පාලං කොකා.

අතීතයේදී පල කොකා ලෙස හැදින්වූ මෙම කොක් විශේෂය වර්ෂ ගනණාවක් මෙම දූපත පාලනය කල කොක් විශේෂයක් විය මෙම කොක් විශේෂය දැනට අවුරුදු විස්සක පමන කාලයක සිට පමල කොකා නැතහොත් පාලං කොකා ලෙස හැඳින්වීමට පටන්ගත් අතර මේ වන විට මුල් නම අවභාවිතවී පසුව ආ නං සුලභ ලෙස භාවිත වෙයි මෙම කොක් රැගේ නායකයා සෙසු කොකුන් විසින් හඳුන්වනුනේ පනනැති කොකා යනුවෙනි. මොවුනට පරණ කොක්කු ලෙස පරිණාමය වීමට හැකියාව තිබුණත් එහි නායක කොකාට සහ අනෙකුත් කොකුන්ට එහි කිසිම අවශ්‍යතාවක් නොමැති බව පෙනී යයි, මෙම කොක් රැලේ නායක තෙමේ රැලේ නායකත්වය පමණක් රැක ගැනීමේ දැඩි උත්සාහයක නිරත වෙයි. මෙහි සිටින අනෙකුත් කොක්කුන්ද රැලේ මුදුනා වීමට පමණක් දඟලන අතර පරණ කොක්කු ලෙස ජීවත් වන්නට කිසිලෙස නොසිතයි. පරණ කොක් රැල විසින් වසර එක හමාරකට දෙකකට සැරයක් මෙම කොක් විශේෂය ආක්‍රමණය කර මෙම මොවුන්ගෙන් සැලකිය යුතු පිරිසක් පරණ කොක් විශේෂයට ඈදා ගනී. තව වසර කීපයකින් වදවී යතැයි අපේක්ෂා කරන මෙම කොක් විශේෂයෙහි ප්‍රධාන ආහාරය වන්නේ කුලල්ය.

  පනනැති කොකා

03 විශේෂය - පරවුනු කොකා

පැහැයෙන් රතු පැහයක් ගන්නා දැඩි මතධාරී කොක් විශේෂයක් වන මොවුන් කොක් දූපතහි වන සියලු කටයුතු දැඩි ලෙස විවේචනය කරයි. කොරහේ කිඹුලන් දකින මොවුන් අතරින් බොහොමයක් කොක්කුන් කථිකත්වයට මනා දක්ෂතාවයක් පෙන්වයි. මෙම කොකුන් මින් පෙර පරණ කොකුන් සමග එක්ව කටයුතු කල අතර එම කාලය ඔවුන්ගේ ස්වරණමය යුගය ලෙස හැඳින්විය හැක. එකම දේ විවිධ ආකාරවලින් නැවත නැවත කියවීමේ රෝගයකට ගොදුරුවී ඇති මෙම විශේෂය මේ වන විට දැඩි ලෙස වඳවී යාමේ තර්ජනයකට ලක්ව ඇත. මොවුන් මෙම තත්වය වෙනස්කරගැනීම සඳහා රැලේ නායකත්වයද මාරුකරමින් අත්හදා බැලීම් රාශියක් සිඳුකරගෙන යයි. මෙම කොකුන් ගේ ප්‍රධාන ආහාරය වන්නේ සමාජකොක් වාදයයි.

පරවුනු කොකුන්

 04. විශේෂය -  පහිල කොකා

මෑත කාලෙයේදී මෙම දූපතහි සෑදුනු කොක් විශේෂයක් වන මෙම කොක් විශේෂයෙහි වැඩිපුරම ඇත්තේ පරණ සහ පමල කොක්කුන්ගෙන් බිදී ආ කොටස්ය. මින් වසර කීපයකට ඉහත පටි කොකුන් මෙම දූපතෙන් පලවා හැරීම සඳහා දැඩි කැපවීමක් කල කොකෙක් මෙම කොක් විශේෂයට නායකත්වය සපයයි. දැඩි නීති සමුදායක් යටතේ පාලනය වන මෙම කොක් විශේෂය මේ වනවිට සැලකිය යුතු මට්ටමේ මවිසින් පසුව විස්තර කරනු ලබන පලණි කොකුන්ගේ ආකර්ෂණයකට ලක්ව ඇත. මොවුන්ගේ ප්‍රධාන ආහාරය වන්නේ කලවැද්දන්, සුදු කොඩි සහ මයිල් ය.

05. විශේෂය - පාඩි කොකා.

පරණ කොකාගේ හා පමල කොකා ගේ මුල් අවස්ථාව වන මෙම කොක් විශේෂය හි වැඩිපුරම ඇත්තේ ඉහත සඳහන් පරණ සහ පාමල කොක්කුන්ගේ ‍ඥාති කොක් පැටවුන්ය. දුපතේ කොකුන් අතර පොඩි පොඩි තරග වලට ඉදිරිපත් වන මෙම පාඩි කොකුන් තම දක්ෂතාවය හැකියාව, වාසනාව අනුව පසුකාලීනව පාලං කොකෙකු හෝ පරණ කොකෙකු බවට පත්වෙයි. මොවුන්ගේ ප්‍රධාන ආහාරය කෝක්‍රීට් පාරවල් සහ බෝක්කු වන අතර සමහර ප්‍රමිතියක් නොමැති පාඩි කොකුන්, තම භෝජනය ලෙස කුඩා කෙහිනියන්, විදෙශික කෙහිනියන් තොරාගනී.

06. විශේෂය - පවුල් කොකා නොහොත් පාකිල කොකා

නර්ථනයෙහි, රංගනයෙහි, සහ ගායනයෙහි දක්ෂ මෙම කොකුන් විශේෂය වෛවර්ණ පැහැයක් ගනී, කාලාණුරූපිව ඉතා දක්ෂලෙස සියළු කොකුන් සමග කෛරාටිකකමින් වාසය කරනා මොවුන්ගේ ප්‍රධාන ආහාරය මා පසුවට විස්තර කරන පලණි කොකුන්ගේ රසඥතාවයය. මොවුන්ගේ ප්‍රධාන කාර්ය භාර්යය වන්නේ පරණ, සහ පමල කොකුන්ට කඩේ යාම වන අතර ඒ සඳහා මොවුන්ට බොහෝ වරදාන වරප්‍රසාද රාශීයක් ලැබේ. මෙම කාලය වන විට මෙම කොක් විශේෂයෙහි නාඹර කෙහිනියන්ට බොහෝ සුභ කලදසාවක් උදාවීඇත. 

පාකිල කොකුන්

07. විශේෂය - පමඩි කොකා.

මවිසින් ඉහත සඳහන් කරන ලද කොක් විශේෂයන්හි ක්‍රියාකරකම් තමන්ට කැමති පැහැයකින් පැහැගන්වා කැටයම් කපා සුදුසු පරිදි සකසා පසුව විස්තර කරනු ලබන පලණි කොක්කුන් වෙත නිකුත් කරයි. නිරන්තරයන්ම අසූචි අනුභව කරන මෙම කොක් විශේෂය ඇති දේ නැති කිරීමටත් නැති දේ ඇති කිරීමටත් කෙළ පැමිණියෝ වෙති. ඕනෑම මළදානයක් කිසිම හිරිකිතයක් නොමැතිව විකිණීමට තරම් දක්ෂයෝ වන මොවුන්  කොක්කුන්ට බේගල් ඇදබාන්නෝ ලෙස නම් දරා සිටිති.

08. විශේෂය - පලණි කොකා.

මෙම කොක් දූපතෙහි වාසය කරන විශාලතම ගහනය සහිත කොක් විශේෂය මොවුන් වන අතර ඉහත සඳහන් කල සියළු කොකුන්ගේ වහලුන් බවට පත්වී ඇත. උපතින්ම කෙසඟ සිරුරක් හිමි මෙම කොක් විශේෂයෙහි ප්‍රධාන ආහාරය වන්නේ *ඉල්ලන් කෑම* වන අතර තොල්මිටි දහ දත්කූරූ අමතර ආහාර වශයෙන් ලබාගනී. සෑම දෙයක් ම දෝතටම වඩින තෙක් මග බලා සිටින මෙම කොක් විශේෂයට අද සිදුවන දේ හෙට අමතක වන තරම් වන ඉතා දරුණු රෝගයක් වැළදී ඇත. කුමන තාඩන පීඩන වලට මුහුණ දුන්නත් මවිසින් ඉහත සඳහන්කළ කොකුන්ට දැඩිලෙස ඇළුම්කරයි එහෙත්  එම කොකුන්නම් සිතනුයේ මෙම පලණි කොකුන් ඕනෑම හූණු බිත්තරයකින් රැවටිය හැකි බවයි.

 පළණි කොකුන්

09. විශේෂය - පටි කොකා.

ඉතා දරුණු කොක් විශේෂයක් වන මෙම කොක් විශේෂය පසුගිය කාලයේ මෙම දුපතෙන් කොටසක වෙනම කොක් රාජ්‍යයක් සදහා දැඩි සටනකට යොමුවුනු පිරිසක් වෙති. දැනට මෙම දූපත තුල මොවුන් දරුණුලෙස වඳවී ඇති මොවුන් ගෙන් සමහරක් වෙනත් කොක් දූපත් වලට සංක්‍රමණය වී ඇත. මොවුන්ගේ ප්‍රධාන ආහාරය අනෙකුත් කොක් විශේෂයන් වන අතර වෙනත් දූපත්වල කොකුන් සමග දැඩි සෙනෙහසක් ඇත.

පටි කොකා.

10. විශේෂය - පටන කොකා. 

සිටිනාතැනක් සොයාගත නොහැකි මෙම කොක් විශෙෂයෙහි තොරතුරු ලබාගත හැක්කේ අන්තර් කොක් ජාලය හරහා පමණී. අන්තර් කොක් ජාලය හරහා කොක් භාෂාවෙන් බොග් යනුවෙන් මොනවාදෝ කොටන මොවුන් විවිධ නම්වලින් එම ජාලය ඔස්සේ පෙනීසිටියි. කොතෙක් සෙවූවද මොවුන් ගැන තොරතුරු සොයාගැනීම අතිශය දුෂ්කකර විය... 

 අමාරුවෙන් සොයගත් පටන කොකෙකුගේ ඡායාරූපයක්

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ප/ලි

මෙයට මාසයකට පමන පෙර කුණුහරුප යනුවෙන් පද පෙරලි යොදමින් රසවත්ව ලියන ලද පෝස්ටුවක් කියැවීමි එහි ලින්ක් එක සොයාගැනීමට වෙහෙසුනත් එය අපහසු විය. යම් තොරතුරක් දන්නා අයෙකු වේ නම් එම ලින්ක් එක ලබාදෙන ලෙස ඉල්ලා සිටිම්. 

සියළු ඡායාරූප අන්තර් ජාලයෙන් ලබාගන්නා ලදී